Lale Devri Nedir? Lale Devri Yenilikleri Nelerdir?

Lale devri tarih açısından dikkat çeken ve merak uyandıran bir devirdir. Lale devri adını nereden almıştır? Bu döneme girişe ne sebep olmuştur? Bu dönem nasıl ve ne sebeple kapanmıştır? gibi sorularınızın cevabını bu yazıda bulabilirsiniz.

Lale Devri Nedir?

1718’de Avusturya ve müttefiki Venedik’le imzalanan 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı’na son veren, Pasarofça Antlaşmasından sonra uzun bir barış dönemi başlamıştır. Bu dönemde tutku derecesine varan bir yaygınlıkta lale yetiştirildiği için, Yahya Kemal Beyatlı ilk defa bu devir için Lale Devri tabirini kullanan kişi olmuştur. Bu tabir daha sonra Osmanlı tarihinde yaygınlık kazanmış, Osmanlı tarihinin; eğlence, yenileşme, barış ve sivil reform döneminin başlangıcı olarak anlaşılmıştır. Lale Devrinin padişahı III. Ahmet’tir.

Lale Devri’nin sonunu ise Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkan isminden de anlaşılacağı gibi Patrona Halil liderliğindeki Patrona Halil İsyanı getirmiştir. İsyanın önemli sebepleri arasında enflasyon ve geçim sıkıntısına rağmen yapılan eğlence ve etkinlikler vardır. Ayrıca uzun süre maaş alamayan Yeniçerilerin de etkisiyle Lale Devri adı verilen devir kapanmıştır.

Lale Devri Yenilikleri Nelerdir?

Lale Devri bilim ve teknik alanında, gündelik hayatta, edebiyatta etkisini göstermiştir. Eğlence mekanlarının yapımı, havuzlar, köşkler gibi şehri yeniden şekillendiren faaliyetlerin yapılması ve aydınlar tarafından sanatın ve sanatçı olmanın özendirilmesi de Lale Devri yenilikleri arasındadır. Ayrıca Sultan III. Ahmet, Topkapı Sarayında ve Yeni Camii’de birer kütüphane, Ayasofya’da Sultan Üçüncü Ahmet Çeşmesi ve İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak amacıyla da Deryayi Sim adlı bir su bendi inşa ettirmiştir. Yapılan diğer yenilikler (ıslahatlar) ise şunlardır;

• Paris, Londra ve Viyana gibi Avrupa başkentlerine geçici elçilik heyetleri yollanmış, böylelikle Avrupa’yı daha yakından tanıma imkânı sağlanmıştır.
• Said Efendi ve İbrahim Müteferrika Avrupa’dan matbaayı getirmişlerdir.
• İlk kez çiçek hastalığına karşı aşı uygulanmıştır.
• İstanbul’daki yangınları önlemek için yeniçerilerden Tulumbacılar adı verilen bir itfaiye ocağı kurulmuştur.
• Çini atölyeleri ve kağıt fabrikası açılmıştır.
• Lale Devri’nde sanat alanında görülen en önemli kişi Levni’dir. Asıl adı Abdülcelil Çelebi olan Levnî döneminin en büyük nakkaşıdır.
• Lale Devri’nde, Türk tarihinde bir ilk olarak İbrahim Müteferrika önderliğinde Çeviri Konseyi açılmıştır. Türk tarihinde çeviri çalışmalarındaki ilk enstitüleşme olarak bu konsey görülür.

Ayrıca Lale Devri yaşandığı çağdan sonra da pek çok şiire ve edebî esere konu olmuştur.

Bir önceki yazımız olan PUBG Şekilli Kullanıcı Adı Önerileri 2023 başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.